To, w jaki sposób patrzymy na życie i innych ludzi, zależy od naszych nawyków myślenia.
One są dla nas jak okulary, przez które dostrzegamy szczęście, radość, możliwości lub też zło, agresję, kary czy ograniczenia. Jeśli myślimy w sposób zniekształcony, możemy podejmować gorsze decyzje, budować niezdrowe relacje i utrudniać sobie oraz innym funkcjonowanie w środowisku zawodowym.
Dlaczego warto umieć rozpoznawać zniekształcenia poznawcze
Jako Manager masz ogromny wpływ na atmosferę, podejmowane decyzje i rozwój pracowników. Jeśli nieświadomie ulegasz zniekształceniom poznawczym, Twoje działania mogą być nieskuteczne, a relacje – napięte. Z kolei umiejętność ich rozpoznawania pozwala:
- unikać błędów w ocenie sytuacji
- budować zdrowsze relacje z zespołem
- lepiej zarządzać emocjami
- podejmować bardziej racjonalne decyzje
- skuteczniej wspierać rozwój pracowników
Najczęstsze zniekształcenia poznawcze
1. Czytanie w myślach
Zakładanie, że wiemy, co inna osoba myśli lub zrobi w określonej sytuacji, bez faktycznych dowodów.
2. Wszystko albo nic
Postrzeganie świata w kategoriach czarno-białych, bez dostrzegania odcieni szarości (np. „Albo odnoszę sukces, albo jestem porażką”).
3. Katastrofizowanie
Przesadne wyolbrzymianie negatywnych skutków sytuacji (np. „Jeśli dziś popełnię błąd, to stracę pracę”).
4. Generalizacja
Wyciąganie ogólnych wniosków na podstawie pojedynczego zdarzenia (np. „Popełniłem błąd – nie nadaję się do tej pracy”).
5. Idealizowanie i porównywanie
Patrzenie na innych w sposób nadmiernie optymistyczny, porównywanie się do nich bez dostrzegania ich słabych stron.
6. Skupianie się na negatywach
Koncentrowanie się tylko na błędach i problemach, ignorowanie pozytywnych aspektów sytuacji.
7. Emocjonalne wnioskowanie
Opieranie wniosków na emocjach zamiast na faktach (np. „Czuję się niepewnie, więc na pewno zrobiłem coś źle”).
8. Personalizacja
Zakładanie, że wszystko, co robią inni, jest skierowane przeciwko nam (np. „Szef nie odpowiedział na moje dzień dobry – pewnie chce mnie zwolnić”).
9. Przewidywanie przyszłości
Zakładanie, że coś się wydarzy, mimo braku dowodów (np. „Na pewno nie dostanę tej podwyżki, więc nawet nie będę próbować”).
10. Etykietowanie
Szybkie ocenianie ludzi i sytuacji bez głębszej analizy, przypisywanie etykiet, które mogą prowadzić do niesprawiedliwych ocen.
Jak Manager może nauczyć się rozpoznawać zniekształcenia poznawcze
- Zacznij od samoobserwacji – zwracaj uwagę na swoje myśli i analizuj, czy nie wpadasz w pułapki myślowe.
- Zadawaj pytania – kiedy czujesz, że masz negatywną ocenę sytuacji, zapytaj siebie: „Na jakich faktach opieram swoje przekonanie?”.
- Pracuj z zespołem – ucz swoich pracowników świadomego myślenia, zachęcaj do sprawdzania założeń.
- Wprowadzaj techniki kognitywne – np. technikę odwróconej perspektywy („Jak ktoś inny spojrzałby na tę sytuację?”).
- Korzystaj z feedbacku – otwórz się na informację zwrotną od innych, aby dostrzec, w jaki sposób myślisz.
Zniekształcenia poznawcze wpływają na to, jak myślimy, podejmujemy decyzje i zarządzamy zespołem. Ich świadomość pozwala unikać błędów i budować zdrowe relacje. Jako manager możesz rozwijać umiejętność ich rozpoznawania i pomagać swojemu zespołowi w lepszym rozumieniu własnych schematów myślowych.
Jakie zniekształcenia poznawcze najczęściej zauważasz u siebie lub w swoim otoczeniu? Podziel się swoimi spostrzeżeniami w komentarzu!
A jeśli chcesz pogłębić temat i nauczyć się skutecznie zarządzać własnym myśleniem oraz rozwijać świadomość wśród pracowników – zapraszam do kontaktu! Wspólnie wypracujemy skuteczne strategie radzenia sobie z błędami myślenia.
