Jak Manager daje się złapać w pułapki umysłu

Prawie każdy Manager pragnie podejmować decyzje, które przynoszą korzyści Jego/ Jej Zespołowi i Organizacji.

Jednak w codziennej pracy w korporacji, pełnej zmian/wyzwań i zmiennych sytuacji, łatwo wpaść w pułapki poznawcze. Te nieświadome błędy w myśleniu mogą poważnie wpłynąć na Twoje decyzje i relacje w Zespole. Zrozumienie tych zniekształceń – to klucz do efektywnego przywództwa.

Co to są zniekształcenia poznawcze

Zniekształcenia poznawcze to mentalne skróty, które pomagają nam szybko podejmować decyzje, ale często prowadzą do błędów. W roli Managera, gdzie każda decyzja ma wpływ na Zespół i wyniki firmy, warto rozpoznać te pułapki, aby podejmować bardziej świadome, racjonalne wybory.

Skąd się biorą zniekształcenia poznawcze

Zniekształcenia poznawcze wynikają głównie z dwóch źródeł: natury naszego umysłu oraz wyzwań związanych z szybkim podejmowaniem decyzji. Ludzki mózg jest zaprojektowany tak, by oszczędzać energię i nie angażować się w długotrwałe procesy myślowe, które wymagają czasu i zasobów. W obliczu nadmiaru informacji, zniekształcenia poznawcze są swego rodzaju mechanizmami obronnymi, które pozwalają szybko podejmować decyzje, ale często kosztem ich jakości.

Dlaczego tak trudno się ich pozbyć? Zniekształcenia poznawcze są nieświadome i w dużej mierze wyuczone. Podświadomie wpływają na nas od momentu, gdy zaczynamy podejmować decyzje, a ich eliminacja wymaga świadomości, samokontroli oraz systematycznego podchodzenia do swoich przekonań z dystansem.

Najczęstsze błędy poznawcze:

1. Jak potwierdzanie swoich przekonań zaburza obiektywizm?

Efekt potwierdzenia to tendencja do szukania i interpretowania informacji, które potwierdzają nasze wcześniejsze przekonania, ignorując te, które się z nimi nie zgadzają.

Jako Manager możesz zauważyć, że skłonność do szukania potwierdzenia swoich decyzji wpływa na sposób, w jaki zarządzasz Zespołem. Jeśli wierzysz, że określony pracownik jest wyjątkowo wydajny, będziesz zauważać tylko jego sukcesy, a pomijać błędy. Może to prowadzić do nierównych ocen i niesprawiedliwego traktowania Zespołu.

Jak temu zaradzić?
Bądź świadomy swoich przekonań i staraj się aktywnie szukać informacji, które mogą je kwestionować. To pozwoli Ci podejmować bardziej wyważone decyzje, które będą korzystne dla całego Zespołu.

2. Dlaczego pierwsze wrażenie może zrujnować późniejsze decyzje

Efekt zakotwiczenia polega na tym, że pierwsza informacja, którą otrzymujemy, ma ogromny wpływ na nasze dalsze decyzje. Nawet jeśli później pojawią się lepsze dane, to początkowa informacja „zakotwiczy” naszą ocenę.

Jeśli jako Manager oceniasz wyniki pracownika na podstawie pierwszego raportu, możesz nie zauważyć późniejszych postępów, ponieważ Twoja ocena „zakotwiła się” na pierwszym wrażeniu. To może prowadzić do błędnych decyzji o awansach, ocenach czy przydzielaniu projektów.

Jak temu zaradzić?
Staraj się opierać decyzje na pełnym obrazie sytuacji, nie ograniczając się do pierwszych informacji. Warto regularnie aktualizować swoje oceny, biorąc pod uwagę całość pracy i osiągnięć.

3. Jak nasze postrzeganie sukcesów i porażek wpływa na Zespół

Błąd atrybucji polega na przypisywaniu sukcesów swoim umiejętnościom, a porażek czynnikom zewnętrznym. W przypadku Zespołu, tendencja do obwiniania niepowodzeń o zewnętrzne okoliczności (np. „był pechowy dzień”) może prowadzić do niezrozumienia prawdziwych przyczyn problemów.

Jeśli przypisujesz sukcesy wyłącznie sobie, a porażki Zespołu zrzucasz na zewnętrzne czynniki, może to wpłynąć na morale Twoich pracowników. Takie podejście ogranicza ich odpowiedzialność i chęć do rozwoju.

Jak temu zaradzić?
Podejdź do każdego sukcesu i porażki Zespołu z obiektywnym spojrzeniem. Dziel się odpowiedzialnością zarówno za osiągnięcia, jak i za niepowodzenia, motywując Zespół do wspólnego wyciągania wniosków i nauki z doświadczeń.

4. Jak jedno pozytywne wrażenie może zaburzyć obiektywizm w ocenie?

Efekt aureoli polega na tym, że przypisujemy pozytywne cechy osobie, która zrobiła na nas dobre wrażenie w jednej, z pozoru nieistotnej kwestii. Na przykład, jeśli pracownik jest zawsze punktualny, możesz nie dostrzegać jego innych braków, takich jak niedostateczna inicjatywa czy współpraca z innymi.

Jako Manager, musisz być świadomy, jak bardzo jedno pierwsze wrażenie lub pozytywna cecha może wpłynąć na Twoją ogólną ocenę pracownika. To może prowadzić do błędów w ocenianiu jego rzeczywistej efektywności.

Jak temu zaradzić?
Dokładnie analizuj całość pracy i postaw swojego Zespołu, nie skupiając się tylko na jednym elemencie. Pamiętaj, że prawdziwa wartość pracownika to suma jego wkładu w zespół.

5. Jak emocje wpływają na Twoje decyzje o Zespole

Błąd dostępności – to tendencja do oceniania prawdopodobieństwa zdarzeń na podstawie łatwości, z jaką przychodzą nam do głowy. Jeśli ostatnio w mediach często słyszałeś o problemach z projektem, możesz nieświadomie założyć, że Twój Zespół również napotyka podobne trudności.

Jak temu zaradzić?
Zamiast polegać na dostępnych informacjach, staraj się zbierać dane z różnych źródeł i podejść do oceny sytuacji w sposób obiektywny.

6. Jak błędna samoocena może wpływać na efektywność Zespołu

Efekt Dunninga-Krugera polega na tym, że osoby o niskich kompetencjach w danej dziedzinie przeceniają swoje umiejętności. Często w pracy z Zespołem możesz napotkać pracowników, którzy nie dostrzegają swoich ograniczeń, co wpływa na jakość realizowanych przez nich zadań.

Jak temu zaradzić?
Kiedy widzisz, że pracownik przecenia swoje umiejętności, stwórz przestrzeń do konstruktywnej krytyki i rozwoju. Zapewnij mu wsparcie w nauce i oferuj możliwości szkoleń. Przyjrzyj się też swoim kompetencjom – aby były realistyczne, bo dzięki temu możesz budować na prawdzie – którą widzi Twoje otoczenie w biznesie, a nie tylko na wyobrażeniach o sobie.

7. Jak negatywne informacje mogą wpłynąć na Twoje przywództwo

Negatywne nastawienie sprawia, że negatywne wydarzenia mają większy wpływ na nasze decyzje niż pozytywne. Jeśli skupić się tylko na błędach w Zespole, może to prowadzić do nadmiernej krytyki i obniżenia morale.

Jak temu zaradzić?
Chwal Zespół za sukcesy i doceniaj wysiłek, a nie tylko zwracaj uwagę na błędy. Twoje podejście kształtuje atmosferę w zespole i wpływa na jego motywację.

8. Jak nadmierna koncentracja na sobie może zakłócić Twój osąd

Efekt reflektora sprawia, że czujemy, iż jesteśmy w centrum uwagi innych osób, podczas gdy w rzeczywistości ludzie rzadko zwracają na nas aż tak dużą uwagę.

Jeśli jako Manager boisz się, że Twoje decyzje zostaną źle odebrane, może to wpłynąć na Twoje wybory i niechęć do podejmowania odważnych decyzji.

Jak temu zaradzić?
Bądź świadomy, że inni nie zwracają na Ciebie aż takiej uwagi, jak Ci się wydaje. Skoncentruj się na tym, co naprawdę przyniesie korzyści Zespołowi i organizacji.

Zniekształcenia poznawcze to niewidzialne pułapki, które mogą znacząco wpłynąć na efektywność Twojego przywództwa. Zrozumienie tych mechanizmów – to klucz do podejmowania bardziej świadomych i racjonalnych decyzji.

Jako Manager, warto byś inwestował w rozwój własnej samoświadomości, aby dostrzegać te błędy i skutecznie nimi zarządzać. Takie podejście pozwala nie tylko uniknąć pułapek poznawczych, ale także budować silny, zgrany Zespół, który osiągnie sukces. Pamiętaj że Twój styl myślenia wpływa na Twój styl działania w życiu i w biznesie.