Nikt nie jest bardziej znienawidzony niż ten, kto mówi prawdę. Te słowa Platona doskonale oddają dynamikę, z którą wielu Managerów spotyka się na co dzień w niektórych firmach.
Prawda, choć niezbędna dla rozwoju Zespołów i Organizacji, jest często trudna do zaakceptowania, a ci, którzy ją wyrażają, narażeni są na opór, krytykę a nawet zwolnienia.
Dlaczego tak się dzieje i jak skutecznie mówić prawdę, aby została przyjęta, a nie odrzucona?
Dlaczego ludzie nie chcą słyszeć prawdy
- Prawda burzy iluzję bezpieczeństwa. W środowisku biznesowym, podobnie jak w życiu osobistym, wiele osób funkcjonuje w ramach pewnych założeń, przekonań i oczekiwań. Prawda może te założenia zburzyć, ujawniając słabości i obszary do poprawy. Dla wielu ludzi takie ujawnienie jest postrzegane jako zagrożenie, ponieważ może wpłynąć na ich poczucie własnej wartości, pewność siebie lub poczucie stabilności.
- Prawda wywołuje dyskomfort. Przyjęcie prawdy często wymaga skonfrontowania się z trudnymi emocjami, takimi jak wstyd, złość lub lęk. W Organizacjach szczególnie widoczne jest to, gdy Managerowie ujawniają informacje o niskiej efektywności zespołu, konieczności reorganizacji lub słabych wynikach projektu. Ludzie unikają tego dyskomfortu, wybierając opór lub nawet wrogość wobec osoby, która prawdę przekazuje.
- Mechanizmy obronne i strach przed zmianą. Wielu ludzi stosuje mechanizmy obronne – zaprzeczenie, racjonalizację, projekcję – które pozwalają im zachować komfort psychiczny. Kiedy ktoś mówi prawdę, która zagraża ich przekonaniom, łatwo przyjmują postawę obronną lub wrogość wobec tego, kto ją wyraził.
Dlaczego krytykujemy tych, którzy mówią prawdę
- Prawda ujawnia słabości i błędy. W środowisku pracy, zwłaszcza na wyższych stanowiskach, bycie odpowiedzialnym za błędy może być bolesne. Przekazanie trudnej prawdy – o problemach w firmie, słabych wynikach zespołu, czy niedociągnięciach konkretnego projektu – bywa źle przyjmowane. Często krytyka jest skierowana przeciwko osobie mówiącej prawdę, zamiast rzeczywistych przyczyn problemów.
- Chęć ochrony statusu i wizerunku. Ludzie przywiązują dużą wagę do swojej reputacji, zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym. Szczególnie w biznesie wiele osób stara się utrzymać wizerunek osoby kompetentnej i odnoszącej sukcesy. Prawda, która kwestionuje ten obraz, staje się trudna do przyjęcia i często spotyka się z reakcją obronną lub odwetową.
- Obawa przed utratą kontroli. Prawda wymaga zmian – zmian myślenia, działania, a czasem również zmiany struktury organizacyjnej. Dla wielu Managerów takie zmiany są niewygodne, ponieważ mogą wiązać się z utratą kontroli lub wpływów. Dlatego czasem bardziej skłonni są krytykować osobę mówiącą prawdę, niż wdrażać zmiany.
Czy to znaczy, że nie należy mówić prawdy
Mimo że prawda bywa trudna do przyjęcia, unikanie jej w dłuższej perspektywie może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, takich jak stagnacja, konflikty w zespole, a nawet kryzys wizerunkowy. Prawda jest niezbędna dla rozwoju Organizacji i wspiera podejmowanie decyzji, które są zgodne z realnymi potrzebami i wyzwaniami. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy Szef jest narcyzem i sprawuje władzę absolutną – wtedy prawdę zachowaj dla siebie i raczej skup się na pilnym szukaniu pracy (narcyz i prawda to oksymoron).
Ważne jest, aby Managerowie nie unikali trudnych rozmów, lecz umieli przekazać prawdę w sposób, który zwiększy jej szanse na akceptację.
Jak mówić prawdę, aby została przyjęta
- Zastosuj model informacji zwrotnej, który zapewni Ci profesjonalizm w przekazywaniu trudnych informacji. Możesz skorzystać z modelu FUO/ FUKO/ FURO.
- Skup się na faktach, nie na ocenach. Ludzie łatwiej akceptują informacje oparte na obiektywnych faktach i danych niż opinie oparte na emocjach. Jeśli krytyka oparta jest na konkretnych przykładach i dowodach, ma większe szanse na pozytywne przyjęcie.
- Wyrażaj empatię i zrozumienie. Empatyczne podejście pozwala zmniejszyć lęk i opór związany z przyjęciem prawdy. Gdy manager okazuje zrozumienie dla emocji i obaw pracowników, łatwiej im przełamać mechanizmy obronne i otworzyć się na konstruktywną zmianę.
- Komunikuj intencje i korzyści. Jasne określenie, dlaczego przekazywana jest dana informacja oraz jakie korzyści przyniesie akceptacja prawdy, pozwala zbudować zaufanie i wzmocnić pozytywne nastawienie. Warto podkreślić, że celem prawdy nie jest krytyka, lecz wsparcie w rozwoju i doskonaleniu się.
- Angażuj do rozmowy, nie narzucaj swojej perspektywy. Ważne jest, aby osoby, do których kierowana jest trudna prawda, miały możliwość przedstawienia swojego punktu widzenia. Rozmowa na zasadach partnerskich wzmacnia poczucie wartości i daje poczucie kontroli nad sytuacją, co z kolei ułatwia przyjęcie nowych informacji.
- Uświadamiaj konsekwencje. Niektórzy myślą głównie kategoriami swoich korzyści i celów ale gdy ktoś uświadomi im, jakie są potencjalne koszty, kary i konsekwencje – mogą być bardziej skłonni prawdę usłyszeć.
Prawda jako narzędzie rozwoju
Prawda, choć bywa trudna do zaakceptowania, jest kluczowa dla rozwoju osoby, zespołu czy firmy. Mówienie prawdy wymaga odwagi i umiejętności, ale także odpowiedniej strategii, która pomoże minimalizować ryzyko oporu i krytyki. Managerowie, którzy potrafią przekazywać prawdę w sposób empatyczny, zorientowany na korzyści, nie tylko budują zaufanie, lecz także przyczyniają się do wzrostu i pozytywnej zmiany w organizacji.
Współczesny biznes wymaga przywództwa opartego na prawdzie i autentyczności. W świecie pełnym wyzwań, dynamicznych zmian i konkurencji, prawda może stać się fundamentem, na którym powstają innowacyjne rozwiązania, silne relacje w zespole i długoterminowy sukces.
***
Chcesz poćwiczyć mówienie prawdy, dopasowanej do rozmówcy i potrzebnych efektów? A może nie jesteś pewny, że prawda – to najlepszy krok? Wspólnie razem przeanalizujemy Twoją sytuację i dobierzemy do niej najlepsze działania.
Napisz do mnie z użyciem formularza kontaktu lub zadzwoń
