Przemoc psychiczna w miejscu pracy to poważny problem, który może mieć katastrofalne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego pracowników. Zarówno podwładni, szefowie, jak i współpracownicy mogą być źródłem tego rodzaju agresji, która często pozostaje niewidoczna na pierwszy rzut oka. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać przemoc psychologiczną, jak się przed nią bronić oraz jak odzyskać równowagę po doświadczeniu takiej sytuacji.
Rozpoznawanie przemocy psychicznej
Przemoc psychiczna może przybierać różne formy, takie jak:
- Obelgi i krytyka – słowne ataki, które mają na celu poniżenie ofiary.
- Izolacja – wykluczanie z grupy lub unikanie kontaktu, co prowadzi do poczucia osamotnienia, ale też nie pozwala wykonywać swoich zadań.
- Manipulacja – zniekształcanie faktów, aby ofiara zaczęła wątpić w swoje zdolności i osąd.
- Gaslighting – przekonywanie, że doświadczenia ofiary są nieważne lub nieprawdziwe.
- Zastraszanie – groźby lub zastraszanie w celu wymuszenia posłuszeństwa/ dopasowania się.
- Nadmierna kontrola – przesadna kontrola nad stylem pracy, sposobem realizacji zadań/ kontaktowaniu się z innymi
- Oczernianie – rozpowszechnianie negatywnych informacji na temat osoby w zespole/ w firmie.
- Brak uznania – ignorowanie osiągnięć osoby lub ich minimalizowanie.
- Faworyzowanie – otaczanie się „swoimi” i nawet jeśli nie zapracowali na nagrody – obdarowywanie ich nimi, stawianie ich za wzór lub awansowanie
- Zasypywanie krytyką – ciągłe podważanie decyzji i działań, ocenianie osoby, krytykowanie, robienie wycieczek personalnych
- Zbyt duża presja – wywieranie niezdrowej presji na wyniki i osiągnięcia, stawianie nierealistycznych oczekiwań biznesowych bez udzielania wsparcia i rozwoju pracowników
Jeśli doświadczasz przemocy psychicznej w pracy
Nawet jeśli pracownikowi/ Managerowi wydaje się, że jest silny psychicznie i jego/ jej toksyczne zachowania przełożonego/ współpracownika/ pracownika nie dotyczą – można się zdziwić. Gdy rozmawiam z osobami, które w korporacjach doświadczają przemocy i sprawdzamy, czy pojawiają się jakieś konsekwencje – wiele osób jest zaskoczonych, że już mają niektóre z konsekwencji. Oto kilka przykładów takich objawów:
- Wątpisz w swoje decyzje lub masz kłopot z ich podejmowaniem
- Masz kłopoty z kreatywnym myśleniem, więcej czasu potrzebujesz by wymyślać rozwiązania na pojawiające się problemy bieżące a stworzenie strategii jawi się jak wspinaczka na Kilimandżaro
- Szukasz winy w sobie, może nawet zacząłeś mieć myśli o tym że jesteś przewrażliwiony – bo przecież inni o tym nie rozmawiają lub nie mają z takim toksycznym zachowaniem problemu, może nawet zaczynasz wierzyć, że się chyba „czepiasz” i że to z Tobą jest coś nie w porządku
- Masz poczucie dezorientacji i zagubienia w pracy, w zadaniach czy projektach – co wcześniej może było Twoją mocną strona
- Tłumaczysz zachowanie osoby toksycznej jej trudną sytuacją rodzinną, zdrowotną, finansową i dajesz przyzwolenie na zachowania czy traktowanie, które narusza Twoje granice/ wartości/ standardy
- Zdajesz sobie sprawę, że praca czy współpraca z toksyczną osobą jest coraz trudniejsza, ale może do końca nie wiesz jak to nazwać, co się właściwie dzieje z Tobą i wokół Ciebie
- Trudno Ci rozpoznać siebie w sobie, bo z tej pogodnej i spokojnej osoby, po tej współpracy:
- jesteś jednym kłębkiem nerwów
- płaczesz
- masz wahania nastroju w ciągu dnia
- chodzisz podminowany/ poddenerwowany/ masz poczucie przytłoczenia
- odkładasz spotkania z innymi ludźmi ze względu na brak sił
- w czasie wolnym nie odpoczywasz
- masz natrętne myśli
- mimo wcześniejszego optymizmu, obecnie masz negatywne myśli i budujesz czarne scenariusze
- masz poczucie zagrożenia, na myśl o kolejnym spotkaniu z toksyczną osobą ogarnia Cię przerażenie
- zaczynasz wierzyć, że do niczego się nie nadajesz, nie masz żadnych kompetencji i nic nie jesteś wart
- zaczynasz podchodzić do innych z brakiem zaufania, bo nie wiesz już komu możesz ufać w zespole czy firmie
- zaczynasz mieć różne dolegliwości fizyczne i kłopoty ze snem
- masz poczucie osamotnienia w tej sytuacji i mimo procedur korporacyjnych, nikomu nie zgłaszasz swojej sytuacji – bo wierzysz, że nikt Ci nie może pomóc albo że i tak się nic nie zmieni – jeśli to zrobisz, lub że może być tylko gorzej – jeśli komuś o tym powiesz
Jak bronić się przed przemocą psychologiczną
- Zapisuj sytuacje
Dokumentuj incydenty przemocy, notując daty, szczegóły i świadków. To pomoże w obiektywnym spojrzeniu na sytuację. - Ustal granice
Jasno komunikuj swoje granice. Jeśli ktoś przekracza je, wyraźnie to zaznacz. - Szukaj wsparcia
Rozmawiaj z innymi członkami zespołu lub przyjaciółmi. Wspólne doświadczenia mogą pomóc w zrozumieniu sytuacji i w znalezieniu wsparcia. - Ucz się asertywności
Rozwijaj umiejętności asertywne, aby skutecznie komunikować swoje potrzeby i uczucia, nie krzywdząc innych. - Zgłaszaj incydenty
Jeśli sytuacja staje się nie do zniesienia, zgłoś to do działu HR/ bezpośredniego przełożonego/ compliance’u. - Zarządzaj stresem
Wprowadzaj techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak medytacja, joga czy regularna aktywność fizyczna. - Ustal priorytety
Skupiaj się na swoich celach i zadaniach, unikając zamieszania wywołanego przez przemocową osobę - Wzmacniaj swoje kompetencje
Inwestuj w rozwój osobisty, co zwiększy Twoją pewność siebie i odporność na manipulacje – ale też gdy różne sposoby zawiodą – pozwoli Ci to wyjść na rynek pracy i poszukać zdrowej organizacji - Buduj relacje
Wzmacniaj pozytywne relacje z współpracownikami, co stworzy silniejsze wsparcie w trudnych czasach ale też może pozwolić Ci poprosić ich o wsparcie bieżące lub zeznania w przypadku procesu sądowego - Zachowuj profesjonalizm
Mimo trudnych sytuacji, staraj się zachować spokój i profesjonalizm. To pomoże Ci w w zbudowaniu efektywnej strategii działania, marki osobistej ale też wiarygodności w zgłaszaniu sprawy
Jak wrócić do równowagi po doświadczeniu przemocy psychicznej
Terapeutyczne wsparcie
Rozważ skorzystanie z pomocy psychologa lub terapeuty, który pomoże Ci przetworzyć negatywne doświadczenia.
Praktykuj samowspółczucie
Bądź dla siebie wyrozumiały. Zrozumienie, że doświadczone trudności nie definiują Twojej wartości, jest kluczowe. Unikaj wpędzania siebie w poczucie winy w stylu: jak ja mogłem na to pozwolić, jak mogłem tego nie widzieć wcześniej (pamiętaj że toksyczne osoby stosujące przemoc psychiczną, to często mistrzowie manipulacji)
Ucz się na doświadczeniach
Zastanów się, co możesz wyciągnąć z tej sytuacji. Refleksja może pomóc w przyszłym unikaniu podobnych sytuacji ale też współpracy z podobnymi osobami czy zatrudniania się w patologicznych organizacjach/ zespołach
Wzmacniaj swoje zdrowe nawyki
Zadbaj o zdrową dietę, regularny sen i aktywność fizyczną. Dbanie o ciało ma pozytywny wpływ na umysł. A Twoje myślenie mają wpływ na Twoje emocje!
Praktykuj techniki relaksacyjne
Wprowadź do swojego życia techniki, takie jak medytacja, oddechowe czy mindfulness, aby zredukować stres.
Zbuduj nowe plany
Skoncentruj się na swoich celach i marzeniach, planując, jak je zrealizować. Nowe wyzwania mogą przynieść pozytywną energię.
Wzmacniaj pozytywne relacje
Spędzaj czas z osobami, które Cię wspierają i motywują, budując zdrowe relacje i grupę wsparcie.
Unikaj toksycznych środowisk
Jeśli to możliwe, rozważ zmianę miejsca pracy, aby uniknąć powracających negatywnych doświadczeń. Pamiętaj, że ciało ma pamięć i wystarcza pobyt w pomieszczeniu w którym doświadczyłeś przemocy – a Twoje emocje wracają jak po raz kolejny oglądany film (jeśli nie przepracujesz tematu z terapeutą).
Zwiększaj swoją odporność psychiczną
Pracuj nad umiejętnościami radzenia sobie z trudnościami i stresem, co pomoże Ci w przyszłych sytuacjach.
Wyrażaj swoje emocje
Daj sobie przyzwolenie na odczuwanie emocji. Wyrażanie uczuć, czy to przez pisanie, sztukę, czy rozmowę, może pomóc w procesie uzdrawiania.
Wsparcie specjalistyczne – w razie potrzeby szukaj wsparcia prawnego!
Przemoc psychiczna w miejscu pracy to poważny problem, który może wpływać na zdrowie i samopoczucie pracowników i niestety wcale nie taki rzadki obecnie w wielu korporacjach.
Rozpoznawanie jej symptomów, skuteczna obrona oraz proces powrotu do równowagi są kluczowe dla zapewnienia zdrowego i wspierającego środowiska pracy.
Pamiętaj, że masz prawo do szacunku i wsparcia. Wspieraj siebie i innych w walce z przemocą psychiczną, a także w budowaniu zdrowych relacji w miejscu pracy. Reaguj!!!
***
Jesteś świadkiem sytuacji przemocowych w pracy?
Sam doświadczasz przemocy?
Potrzebujesz wsparcia?
Napisz do mnie z użyciem formularza kontaktu lub zadzwoń
